Chọn Sai Co-founder – Startup Có Nguy Cơ Mất Cả Hành Trình Từ Giai Đoạn Đầu

is_published

date_published

Jul 1, 2025

cover_img_url

https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXcc6Z3RT2Fcy7qelgem6swO0m1bixRJVGI9HohEYt6QwMT9z_ysx7IaMVocpo2cF-UMb6g99uTtvWEkCoCG2vBVeuFdswcLEUSvBTM8x1GWYeNtim0TruPYHeeHFPESv9y-Pv-gcg?key=bkTsg6gp_X1-6zfbroK2smtH

slug

chon-sai-dong-sang-lap

1. Co-founder là ai và vai trò trong một startup

Co-founder không chỉ đơn thuần là "đồng sáng lập" mà còn là người chia sẻ trách nhiệm, quyền lợi và rủi ro trong toàn bộ hành trình khởi nghiệp. Khác với nhân viên có thể thay thế, tầm quan trọng của co-founder nằm ở chỗ họ sẽ cùng bạn đưa ra những quyết định chiến lược quan trọng nhất.

Theo nghiên cứu từ Harvard Business Review, 70% startup thất bại không phải do thiếu vốn hay ý tưởng kém, mà chính vì xung đột startup nội bộ giữa các đồng sáng lập. Điều này cho thấy việc chọn co-founder không thể "tuyển cho có" hay dựa trên cảm tình cá nhân.

Vai trò sống còn của co-founder trong startup

Một co-founder phù hợp sẽ bổ sung cho kỹ năng của bạn, chia sẻ tầm nhìn chung và có cam kết dài hạn. Họ không chỉ là người làm việc cùng bạn mà còn là người cùng "chịu trận" trong những lúc khó khăn nhất.

➡️ Đọc thêm: 7 bước đầu tiên để bắt đầu hành trình khởi nghiệp từ con số 0

2. Vì sao startup dễ chọn sai co-founder?

Đầu tiên, vào lần đầu khởi nghiệp thì chúng ta thường có xu hướng mang niềm tin mù quáng vào bạn bè/người thân. Đây là lỗi khi chọn co-founder phổ biến nhất. Nhiều founder nghĩ rằng chọn bạn thân hay người thân sẽ tránh được xung đột, nhưng thực tế lại ngược lại. Khi business gặp khó khăn, mối quan hệ cá nhân thường khiến các quyết định khó khăn trở nên phức tạp hơn.

Thứ hai, nhiều startup hợp tác với co-founder chỉ sau vài cuộc trò chuyện về ý tưởng mà chưa hề làm việc chung thực tế. Điều này giống như kết hôn mà chưa hề hẹn hò - rủi ro cực kỳ cao.

Thứ ba, trong quá trình làm việc vai trò giữa các bên không được phân chia rõ ràng ngay từ ban đầu. Khi không ai rõ ràng về trách nhiệm của mình, hoặc ai cũng muốn làm tất cả, xung đột startup nội bộ sẽ nảy sinh. Startup cần sự phân công rõ ràng chứ không phải "dân chủ" trong mọi quyết định.

Và cuối cùng là nhiều founder tech chỉ tìm co-founder có kỹ năng bổ sung (như marketing, sales) mà bỏ qua yếu tố văn hóa và giá trị. Kết quả là hai người có thể làm việc hiệu quả nhưng không thể cùng nhau vượt qua khó khăn.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chọn sai co-founder

➡️ Tìm hiểu thêm: Khởi nghiệp là gì? Hiểu đúng để bắt đầu đúng ngay hôm nay

3. Dấu hiệu bạn đã chọn sai người đồng sáng lập

Có nhiều dấu hiệu cho thấy bạn đã chọn sai co-founder trong quá trình làm việc và tại đây sẽ là một số dấu hiệu dễ nhận biết nhất.

Đầu tiên là khi co-founder không thể thống nhất về tầm nhìn phát triển, mâu thuẫn sẽ liên tục nảy sinh. Một bên muốn mở rộng nhanh, bên kia muốn đi chậm để chắc, và kết quả là không ai chịu nhường ai. Startup vì thế mất phương hướng, các quyết định chiến lược bị đình trệ, còn nhân sự thì rơi vào trạng thái hoang mang vì không biết phải nghe theo ai.

Sự khác biệt trong cách nhìn nhận rủi ro cũng là dấu hiệu dễ dẫn đến xung đột. Nếu một người luôn tìm cách an toàn, trong khi người kia lại muốn liều lĩnh để bứt phá, cả hai sẽ liên tục kéo startup theo hai hướng ngược nhau. Điều này không chỉ tạo ma sát mà còn làm giảm hiệu suất ra quyết định.

Không kém phần nghiêm trọng là sự chênh lệch trong mức độ cam kết. Khi một co-founder không dành đủ thời gian, tâm huyết hay tài chính, startup sẽ vận hành với cảm giác “một người kéo cả đội”. Cảm giác thiếu công bằng này dễ làm rạn nứt niềm tin, dù cả hai từng rất hợp nhau ở giai đoạn đầu.

Và nếu giao tiếp giữa hai người kém, hoặc luôn né tránh nói thẳng vấn đề, những mâu thuẫn nhỏ sẽ dần tích tụ. Thay vì cùng nhau xử lý sớm, cả hai để mọi thứ âm ỉ đến khi không thể cứu vãn. Giao tiếp kém là ngòi nổ âm thầm cho sự tan vỡ của bất kỳ startup nào.

4. Hậu quả thực tế khi chọn sai co-founder

Khi mâu thuẫn giữa các co-founder bắt đầu leo thang, cả đội ngũ dễ rơi vào trạng thái chia rẽ. Nhân viên không biết phải nghe theo ai, buộc phải chọn phe hoặc âm thầm rút lui. Môi trường làm việc vốn dĩ cần sự tin tưởng và phối hợp nay lại ngập tràn căng thẳng, nghi kỵ. Những người giỏi thường là người ra đi đầu tiên, và khi mất đi những nhân tố chủ chốt, startup sẽ rất khó duy trì tốc độ phát triển như kỳ vọng.

Tình trạng nội bộ rạn nứt cũng khiến nhà đầu tư dè dặt. Họ không chỉ nhìn vào tiềm năng sản phẩm, mà còn đánh giá cao sự gắn kết và ổn định của đội ngũ sáng lập. Một startup có nội bộ lục đục thường bị đánh giá là rủi ro cao, khó kiểm soát. Hậu quả là các vòng gọi vốn bị đình trệ, và có thể bị hủy bỏ. Trong nhiều trường hợp, startup buộc phải chấp nhận những điều khoản bất lợi chỉ để duy trì dòng tiền ngắn hạn.

Không chỉ mất niềm tin từ bên ngoài, startup chọn sai co-founder còn đối mặt với tình trạng trì trệ trong chính quá trình vận hành. Những quyết định quan trọng liên tục bị chậm trễ vì mỗi người một ý, thiếu sự đồng thuận. Một sản phẩm có thể ra mắt trong 3 tháng thì bị kéo dài đến 6 tháng, chỉ vì nội bộ liên tục tranh cãi. Trong quá trình startup, thời điểm là tất cả – và chậm trễ đồng nghĩa với việc để đối thủ vượt lên trước.

Nếu mâu thuẫn giữa các đồng sáng lập không thể hàn gắn, việc tách ra là điều khó tránh. Nhưng đây cũng chính là giai đoạn startup phải đối mặt với hàng loạt vấn đề pháp lý phức tạp: phân chia cổ phần, tài sản trí tuệ, quyền điều hành…Những việc này có thể khiến startup phải tạm ngừng hoạt động hoặc mất quyền kiểm soát vào tay nhà đầu tư nếu không xử lý khéo léo.

Hậu quả khi chọn sai co-founder

5. Làm sao để chọn đúng co-founder ngay từ đầu?

Trước khi chính thức bắt tay khởi nghiệp cùng ai đó, hãy “test trước khi commit” bằng cách cùng nhau làm một dự án nhỏ. Dù chỉ là một sản phẩm thử nghiệm hoặc chiến dịch ngắn hạn, quá trình đó sẽ giúp bạn đánh giá được cách người kia làm việc, xử lý áp lực, giao tiếp và phối hợp. Nhiều xung đột không xuất phát từ năng lực mà đến từ sự khác biệt trong phong cách và thói quen làm việc.

Đừng vội tin vào lời nói hay sự nhiệt tình ban đầu – cam kết thực sự phải được thể hiện bằng hành động. Người đó có sẵn sàng nghỉ việc, đầu tư tiền cá nhân, dồn toàn bộ thời gian và tâm huyết cho startup không? Nếu họ chỉ xem đây là một cơ hội “thử cho biết”, bạn nên cân nhắc lại ngay từ đầu.

Một bước quan trọng nhưng thường bị bỏ qua là phân chia vai trò thật rõ ràng. Ai làm CEO, ai phụ trách sản phẩm, ai quản lý tài chính – tất cả cần được xác định cụ thể và có văn bản ghi nhận. Việc này không chỉ giúp startup vận hành rõ ràng ngay từ đầu mà còn hạn chế tranh chấp sau này khi áp lực tăng lên.

Cuối cùng, hãy chọn người có cùng hệ giá trị và tầm nhìn. Bạn không cần một bản sao của mình, nhưng phải là người tin vào điều tương tự bạn tin, và hình dung về tương lai theo cùng một hướng. Khi xảy ra bất đồng – điều chắc chắn sẽ đến – cả hai cần có cơ chế giải quyết xung đột đã thống nhất từ trước, thay vì để mọi thứ bùng phát rồi mới tìm cách xử lý.

Nếu chưa có ai trong mạng lưới cá nhân phù hợp, đừng ngại mở rộng tìm kiếm. Tham gia các sự kiện về startup, accelerator, hay nền tảng chuyên kết nối co-founder sẽ giúp bạn tiếp cận những người có cùng chí hướng nhưng khác kỹ năng – một trong những điều kiện lý tưởng để xây dựng một đội sáng lập mạnh.

Làm sao để chọn đúng ngay từ đầu?

➡️ Bạn có thể đọc thêm cách để mở rộng thêm mạng lưới: Bí quyết kết nối nhà đầu tư & đồng sáng lập thành công

6. Kết luận và gợi ý bài tiếp theo

Startup không chết vì ý tưởng, mà chết vì người đồng hành sai. Việc chọn sai co-founder có thể phá hủy toàn bộ hành trình khởi nghiệp ngay từ giai đoạn đầu. Thay vì chọn dựa trên cảm xúc, hãy chọn dựa trên sự phù hợp về giá trị, cam kết và tầm nhìn.

Hãy nhớ rằng co-founder là quyết định chiến lược quan trọng nhất trong startup của bạn. Đầu tư thời gian để chọn đúng người sẽ tiết kiệm được rất nhiều đau đầu sau này.

Sau khi đã chọn được co-founder phù hợp, bước tiếp theo là xây dựng đội ngũ cốt lõi. Đừng bỏ lỡ bài viết tiếp theo về "5 vị trí không được phép tuyển sai trong startup" để tránh những sai lầm tương tự trong việc tuyển dụng.

Cần hỗ trợ kết nối co-founder chất lượng? Tham khảo dịch vụ cố vấn và kết nối CONSYF