Khởi nghiệp là gì? Hiểu đúng để bắt đầu đúng ngay hôm nay

is_published

date_published

May 5, 2025

cover_img_url

https://east-smartphone-3f7.notion.site/image/attachment%3Ad9aaa708-263b-485d-a55a-21e90e1b3ef9%3AKhi_nghip_l_g.png?table=block&id=1e9ba13a-1ee3-8004-95b0-c474b82bd80a&spaceId=ef986fdc-df86-4f72-a7a7-213dd62cb61c&width=1420&userId=&cache=v2

slug

khoi-nghiep-la-gi-hieu-dung-de-bat-dau-dung-ngay-hom-nay

1. Khởi nghiệp là gì? Định nghĩa dễ hiểu

Khởi nghiệp (hay còn được nhắc đến nhiều hơn với cách gọi startup) là quá trình mà một cá nhân hoặc một nhóm người bắt đầu xây dựng một mô hình kinh doanh mới, thường là dựa trên ý tưởng sáng tạo để giải quyết một vấn đề nào đó đã và đang tồn tại trên thị trường. Nói đơn giản, đây là con đường biến ý tưởng "xịn xò" của ai đó trở thành thành sản phẩm thực tế, rồi phát triển nó thành doanh nghiệp đàng hoàng.

Khởi nghiệp thường đi kèm với mấy thứ này:

Tư duy đổi mới: Nghĩ khác đi một tí thôi là đời đẹp rồi!

Mô hình kinh doanh mới: Không phải "copy-paste" mô hình người khác đã làm

Giải pháp cho vấn đề xã hội hoặc người tiêu dùng: Giải quyết được cái khách hàng cần thì khách sẽ sẵn sàng rút ví!

Ví dụ, Azota – nền tảng EdTech tại Việt Nam – từ ý tưởng giúp giáo viên ra đề và chấm bài tự động đến một nền tảng hoàn chỉnh. Theo số liệu tự bạch vào năm 2022, Azota đã kết nối hơn 700.000 giáo viên và khoảng 10 triệu học sinh sử dụng sản phẩm, sau khoảng một năm ra mắt thị trường. Vào giai đoạn cao điểm, công ty phục vụ hơn sáu triệu người dùng mỗi tháng, tương đương 30% tổng số giáo viên và học sinh trên khắp Việt Nam. Khoảng 300 triệu bài tập đã được nộp thông qua hệ thống của Azota. Và cũng năm đó họ đã gọi vốn thành công 2,4 triệu USD và đương nhiên không phải tự nhiên mà nhà đầu tư rót tiền đâu nhé, họ thấy tiềm năng thật sự đấy!

2. Ý nghĩa thực sự của khởi nghiệp

Khởi nghiệp không chỉ là con đường kiếm tiền (dù mình biết đó là mục tiêu quan trọng của bạn), mà còn mang ý nghĩa đổi mới và phát triển kinh tế.

2.1. Tạo giá trị mới cho thị trường

Như anh bạn nhà sáng lập FastGo (đối thủ của Grab nhà ta) từng chia sẻ: "Mục tiêu của khởi nghiệp không chỉ là tạo ra lợi nhuận mà còn là sáng tạo giá trị mới cho thị trường... và đôi khi có thể thay đổi cách mọi người sống và làm việc". Nghe có vẻ "sống ảo" nhưng nghĩ kỹ thì đúng thật - mỗi startup thành công đều góp phần thay đổi thế giới theo cách nào đó.

2.2. Phát triển bản thân vượt bậc

Khởi nghiệp còn là cơ hội để bạn phát triển bản thân kinh khủng khiếp. Trên hành trình này, bạn buộc phải:

Đóng nhiều vai khác nhau (từ lập kế hoạch, quản lý nhóm đến marketing, bán hàng)

Rèn giũa kỹ năng tự học và khả năng "chống chọi" với thay đổi

Phát triển tư duy giải quyết vấn đề và sáng tạo... gần như mỗi ngày!

Ví dụ điển hình là MoMo – từ một startup fintech nhỏ xíu, giờ đã thành "kỳ lân" với hơn 40 triệu người dùng và định giá 2 tỷ USD. Nghĩ mà xem, mấy anh founder giờ không chỉ giàu mà còn rất "ngầu" trong mắt cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam.

Với nhiều người trẻ, khởi nghiệp không chỉ là con đường kiếm tiền, mà còn là cách để thể hiện bản thân và tạo ảnh hưởng. Nghe "nghiêm túc" vậy nhưng đôi khi chỉ bắt đầu từ câu "Ê, tao có ý tưởng hay này!".

3. Khởi nghiệp khác gì với lập nghiệp?

Nhiều bạn trẻ hay nhầm lẫn giữa khởi nghiệp và lập nghiệp, như kiểu nhầm giữa iPhone và điện thoại Android vậy (xin lỗi team Android nhé!!!). Hai khái niệm này khác nhau như thế nào?

Tiêu chí	Khởi nghiệp (Startup)	Lập nghiệp (Small Business)
Xuất phát điểm	Ý tưởng sáng tạo, độc đáo, thường là "chưa ai làm"	Mô hình kinh doanh quen thuộc, đã có người làm thành công
Mục tiêu	Tăng trưởng nhanh, lợi nhuận đột phá, gọi vốn liên tục	Thu nhập ổn định, phát triển chậm mà chắc
Rủi ro	Rất cao (như núi Everest) nhưng tiềm năng lớn	Thấp hơn, an toàn hơn nhưng tiềm năng cũng giới hạn
Ví dụ	Be Group – nền tảng gọi xe tích hợp công nghệ mới	Quán cà phê, tiệm bánh, shop quần áo truyền thống

Nói vui một chút, nếu bạn chăn nuôi gà theo cách mà ông bà anh chị trong làng vẫn làm, đó là lập nghiệp. Còn nếu bạn xây dựng trang trại gà thông minh, lắp camera AI theo dõi sức khỏe dê và ứng dụng đặt trứng gà do chính con gà họ theo dõi qua camera rồi giao tận nhà - thì chúc mừng, bạn đang khởi nghiệp đấy!

4. Lợi ích và rủi ro khi khởi nghiệp

4.1. Lợi ích khi khởi nghiệp

Đầu tiên thì bạn sẽ làm chủ và được tự do sáng tạo. Tại sao? Vì bạn là sếp, bạn quyết định mọi thứ! Từ giờ giấc làm việc đến chiến lược phát triển, không ai nói bạn "NO" cả (trừ nhà đầu tư và... thị trường). Cảm giác được tự quyết định mọi thứ thật sự rất "đã", tin tôi đi!

Tiếp đến là tiềm năng phát tài không giới hạn của việc khởi nghiệp. Nếu bạn thành công, startup của bạn có thể tăng giá trị chóng mặt. Nhìn Sky Mavis (nhà phát triển Axie Infinity) đạt 3 tỷ USD sau vài năm mà xem! Có thể bạn không đạt được con số đó, nhưng tiềm năng là có thật, không phải mơ đâu.

Ngoài ra không thể không kể đến là khả năng phát triển kỹ năng "không tưởng". Việc khởi nghiệp sẽ biến bạn thành phiên bản "nâng cấp" của chính mình. Bạn sẽ học đủ thứ từ A-Z về kinh doanh, và nếu có thất bại, đó cũng là những bài học "đắt giá" mà trường lớp nào cũng không dạy được.

4.2. Rủi ro khi khởi nghiệp

Ngoài những lợi ích “siêu to khổng lồ” kể trên thì khởi nghiệp cũng có những rủi ro to không kém.

Đầu tiên, rủi ro phải kể đến là tỷ lệ thất bại cao ngất ngưởng của nó. Sự thật phũ phàng: 80-90% startup thất bại trong 5 năm đầu! Đây không phải trò chơi cho người yếu tim. Nếu bạn sợ thất bại, có lẽ nên cân nhắc con đường khác an toàn hơn.

Tiếp đến là áp lực tài chính "đè nặng vai" của người chủ và người đó chính là bạn. Tiền đâu? Từ túi bạn đấy! Rồi trả lương nhân viên, chi phí marketing, phát triển sản phẩm... và nếu không có doanh thu sớm, ví tiền sẽ "khóc thét". Theo khảo sát, 67% founder Việt Nam trải qua tình trạng kiệt sức (burnout) trong hai năm đầu, không phải vì lười đâu mà vì áp lực đấy!

Tiếp theo là việc thiếu kinh nghiệm dẫn đến dễ "vấp ngã". Nếu lợi ích của khởi nghiệp là phát triển kỹ năng thì rủi ro của nó cũng chính là sự thiếu thốn kỹ năng của bạn. Không phải ai cũng là Mark Zuckerberg, bắt đầu từ con số 0 mà thành công. Nhiều founder trẻ thiếu kinh nghiệm về thị trường, quản lý, tài chính và đôi khi là... cả kinh nghiệm sống, dẫn đến những quyết định sai lầm.

Và đương nhiên là phải kể đến cả sự cạnh tranh khốc liệt như "Squid Game" của môi trường khởi nghiệp. Ở những lĩnh vực hot như công nghệ, thương mại điện tử, cạnh tranh giữa các startup khá giống "Squid Game" - rất nhiều người chơi nhưng chỉ một vài người chiến thắng. Nhiều khi bạn nghĩ ý tưởng của mình độc đáo, nhưng thực ra đã có 5-7 đội nhóm khác đang làm rồi!

5. Kết luận: Khởi nghiệp có phù hợp với bạn?

Khởi nghiệp không phải là "chìa khóa vàng" dẫn tới thành công mà là hành trình đầy chông gai, và đương nhiên là nó sẽ không dành cho tất cả mọi người (giống như món sầu riêng vậy, không phải ai cũng thích!).

Khởi nghiệp phù hợp nếu bạn:

Có tư duy đổi mới và không sợ khác biệt

Chấp nhận rủi ro và coi thất bại như... vitamin tăng trưởng

Có đam mê giải quyết vấn đề thực tế

Sẵn sàng "cày cuốc" 12-16 giờ/ngày trong vài năm

Thích những thử thách không có sẵn lời giải

Ngược lại, nếu bạn thích an toàn hoặc chưa đủ kinh nghiệm, có thể:

Xây dựng sự nghiệp trong công ty trước để "hóng hớt" kinh nghiệm

Tham gia startup của người khác để học cách vận hành

Phát triển kỹ năng chuyên môn trước khi "nhảy vào" thị trường

Nếu bạn đã xác định muốn khởi nghiệp, trước khi lao đầu vào, hãy dành vài phút để tự hỏi: "Mình có thực sự hiểu thị trường này không?", "Giải pháp của mình có thực sự độc đáo không?", "Mình có đủ kiên nhẫn và sức bền không?".

Bạn cũng nên tham khảo kinh nghiệm từ những người đi trước qua CONSYF PODCAST - nơi chúng mình update những video từ những buổi phỏng vấn trực tiếp các CEO, Giám đốc - những anh/chị đã "chinh chiến" và sống sót trong môi trường startup đầy thử thách.

Bài viết hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ "khởi nghiệp là gì" và những thứ cần cân nhắc trên con đường này. Nếu bạn thấy nội dung hữu ích, hãy chia sẻ bài viết hoặc để lại bình luận chia sẻ ý tưởng, kinh nghiệm khởi nghiệp của bạn nhé!

Bạn nghĩ sao về khởi nghiệp? Bạn đã từng thử khởi nghiệp chưa? Hay đang ấp ủ một ý tưởng "để đời"? Hãy để lại bình luận hoặc đăng ký nhận bản hướng dẫn khởi nghiệp miễn phí từ A–Z của chúng tôi ngay bên dưới nhé!

Chúc bạn thành công trên hành trình khởi nghiệp - dù có thành "tỷ phú" hay không thì ít nhất bạn cũng có câu chuyện hay để kể!